Gwladfa Roanoke

Y drefedigaeth gyntaf a sefydlwyd gan Saeson yn y Byd Newydd oedd Gwladfa Roanoke a leolid ar Ynys Ronaoke yn y Traethellau Allanol, sydd heddiw yn rhan o Ogledd Carolina. Sefydlwyd ar gais Walter Raleigh yn 1585, er nad oedd efe ei hunan erioed wedi ymweld â'r ynys. Dychwelodd y garfan gyntaf o ymsefydlwyr i Loegr ar ôl blwyddyn, a bu dau ymgais arall i sefydlu gwladfa barhaol yn 1586 a 1587, a'r ddwy garfan o setlwyr yn diflannu heb adael ôl. Fe'i elwir yn y Wladfa Goll oherwydd y dirgelwch ynglŷn â'i thynged. Am gyfnod hir, credai bod y setlwyr wedi eu lladd gan Americanwyr Brodorol, ond mae nifer o haneswyr bellach yn tybio iddynt symud i ardal arall ac ymuno â llwyth o frodorion.